Günümüz şehir hayatı içerisinde apartman ve siteler insanların büyük çoğunluğunun yaşam mekânları haline geldi. Şehirleşmenin giderek arttığı günümüzde zaman geçtikçe daha çok insan site ve apartman gibi toplu yaşam alanlarında yaşamaya mecbur kalacak olup, şehirleşmenin doğal bir sonucu olarak doğal yaşam alanları ellerinden alınanhayvanlar da her geçen gün büyüyen şehirlere katılan doğal mekanlarından çehresi değişen mekanlarda (site,apartman,işhanı, rezidans, avm, toki vb.) insanlarla beraber yaşamak ve sığınmak durumunda kalmışlardır.
Apartman ve Site Çevresinde Hayvan Beslemenin Hukuka Uygunluğu
Site / Apartman ve bahçesinde hayvan beslemek konusu 2 başlık altında incelemek gerekmektedir. İlk seçenek sahipli evcil hayvan beslemektir. İkinci seçenek ise sahipsiz bir evcil hayvanı doyurmaktır. Bu iki durum birbirinden ayrılmakta olup farkı sonuçları bulunmaktadır.
Apartman ve Site Çevresinde Sahipli Hayvan Beslemenin Hukuka Uygunluğu
Site / Apartman sakinleri kimi zaman evcil hayvan sahiplenmekte ve bu hayvanları site ortak alanında beslemek istemektedir. Bu durumda sahipli bir hayvanı ortak alanda beslemekte herhangi bir yasak yoktur. Fakat apartman yönetim kurulları hukuka uygun alacakları bir karar ile bu durumu yasaklayabilmektedir. Ayrıca bazı apartman yönetmeliklerinde bu durum yasaklanmaktadır. Bu yasak beslenen hayvana yönelik olmayıp evcil hayvanın sahiplerine ilişkindir.
Apartman ve Site Çevresinde Sahipsiz Hayvan BeslemeninHukuka Uygunluğu
Site / Apartmanların ortak alanların da yaşayan sahipsiz hayvanlar doğal ortamın da yaşayan hayvanlardır. Apartman sakinlerinin bu canlılara mama ve su vermesi bir besleme eylemi olmayıp doyurma eylemidir. Kanunen çaresiz bir canlıyı gönüllü olarak doyurmakta bir haktır. Bu noktada apartman ve bahçelerinde sahipsiz hayvanları beslemek hukuka uygundur. Hatta bu duruma yönelik her türlü yasaklamalar hukuka aykırıdır, hükümsüzdür. Çünkü apartman yönetim kurulunun bu yönde karar verme yetkisi yoktur. Apartman yönetim kurulunun sahipli hayvanların ortak alanda beslenmesi hususunda karar verme yetkisi olup sahipsiz doğal ortamında yaşayan hayvanlar hakkında karar verme yetkisi yoktur. Hayvanları Koruma Kanunu Hayvanları Koruma Kanunu 3. maddesinde, “Yaşama ortamı, bir hayvanın veya hayvan topluluğunun doğal olarak yaşadığı yeri ifade eder” denmektedir. Yani, hayvanların kendi doğal güdü ve yetenekleri ile girip yaşamlarını sürdürdükleri, “özel veya kamuya ait ayırımı olmadan” tüm ağaçlı alanlar, bahçeler ve açık alanlar dahil olmak üzere her yerdir.’’ Yani kanun yaşama ortamını tarif ederken, özel alan ve ya kamu alanı diye bir ayırım yapmamış, hayvanın doğal olarak yaşayacağı her yeri yaşam ortamı olarak tanımlamıştır. Madde metninden de anlaşılacağı üzere apartman, site bahçeleri ve ortak alanlar hayvanın yaşama alanını ihtiva eder. Dolayısıyla belediyenin, site veya apartman yönetimlerinin hayvanları bu alanlardan uzaklaştırması onların yaşama, beslenme ve barınma gibi haklarının ihlal edilmesine neden olup yasaya da aykırıdır.
Kediler, köpekler, kuşlar ve diğer tüm hayvanlar için, fiziki engel olmayan her yere girmeleri onların doğası gereği haklarıdır. Bu yerlere girişinin yasaklanması hukuka aykırı olduğu gibi hayatın olağan akışına da aykırıdır. Yasak ancak sahipli hayvanın sahibine hitaben konulabilmektedir.
Hayvanları Koruma Kanunu Hayvanları Koruma Kanunu 4. Maddesi aşağıda ki şekildedir:
Hayvanların korunmasına ve rahat yaşamalarına ilişkin temel ilkeler şunlardır:
1. Bütün hayvanlar eşit doğar ve bu Kanun hükümleri çerçevesinde yaşama hakkına sahiptir.
2. Evcil hayvanlar, türüne özgü hayat şartları içinde yaşama özgürlüğüne sahiptir. Sahipsiz hayvanların da, sahipli hayvanlar gibi yaşamları desteklenmelidir.
3. Hayvanların korunması, gözetilmesi, bakımı ve kötü muamelelerden uzak tutulması için gerekli önlemler alınmalıdır.
4. Hiçbir maddî kazanç ve menfaat amacı gütmeksizin, sadece insanî ve vicdanî sorumluluklarla, sahipsiz ve güçten düşmüş hayvanlara bakan veya bakmak isteyen ve bu Kanunda öngörülen koşulları taşıyan gerçek ve tüzel kişilerin teşviki ve bu kapsamda eşgüdüm sağlanması esastır.
Yine Hayvan Hakları Evrensel Bildirgesi Bildirgenin 5. maddesine göre:
’Geleneksel olarak insanların çevresinde yaşayan bir türden olan bütün hayvanlar, uyumlu bir biçimde türüne özgü yaşam koşulları ve özgürlük içinde yaşama ve üreme hakkına sahiptir.’’
Apartman ve Site Çevresinde Sahipsiz Hayvan Beslemeye Yönelik Yasaklara Karşı Yapılabilecekler
Yukarıda kısaca açıklandığı üzere sahipsiz hayvanları doyurmak bir hak olup evrensel hukuk kuralları gereği güvence altına alınmıştır. Site yönetiminin sahipsiz hayvanlar hakkında bir karar verme yetkisi olmamasına rağmen hukuka aykırı şekilde sahipsiz hayvanların beslenmesine yasak koyabilmektedirler.
Bu durumda ilgili kararın iptali için dava açmak mümkündür. Ayrıca evrensel Hayvan Hakları Kanunu ve Hayvan Hakları Koruma Kanunu uyarınca ilgili hukuk kurallarına aykırı davranılması halinde yada sahipsiz hayvanlara herhangi bir zarar verilmesi veyahut doğal ortamlarından alınmaları halinde, 5199 sayılı Hayvanların Koruma Kanun'un 28. maddesi uyarınca ilgili mercilere resmi müracaatta bulunabilirler. Türk Ceza Kanunu uyarınca da Cumhuriyet Başsavcılığına şikâyettebulunabilmektedirler.
Ahmet ERGİN-Profesyonel Yönetici & Profesyonel Danışman
İÇEL PROFESYONEL YÖNETİCİLİK VE DANIŞMANLIK FİRMASI
0324 515 5080 - 0533 746 0398